Zoeken
84 resultaten voor Dales-Vrij, M. gevonden
Antihormonale therapie als aanvullende behandeling bij mammacarcinoom
Het mammacarcinoom wordt lokaal behandeld met chirurgie en/of radiotherapie. Afhankelijk van de tumorkenmerken wordt ook geadviseerd om een aanvullende (= adjuvante) behandeling te geven met een systemische therapie. Bij het mammacarcinoom betreft het dan chemotherapie, immunotherapie en/of endocriene (antihormonale) therapie. In dit artikel wordt de behandeling met antihormonale therapie beschreven, de indicatie en bijwerkingen die de behandeling kan veroorzaken. Een goede voorlichting...
Lees het artikelRisico’s van voedingssupplementen tijdens chemo- en immunotherapie
Naast medicijnen voorgeschreven door artsen en verpleegkundig specialisten (oncologie) zijn er vrij verkrijgbare geneesmiddelen, voedingssupplementen en kruidengeneesmiddelen beschikbaar, zogeheten complementaire en alternatieve medicijnen (CAM). Dit artikel beschrijft de risico’s van het gelijktijdig gebruik van voedingssupplementen en kruidengeneesmiddelen, in het bijzonder voor oncologische patiënten die worden behandeld met chemo- of immunotherapie. De mogelijke interacties...
Lees het artikelPericarditis en pericardvocht
Pericarditis is een ontsteking van het pericard. Dit zijn de vliezen die rond het hart zitten, ook wel het hartzakje genoemd. Het pericard zorgt ervoor dat het hart vrij kan bewegen tijdens de systole en de diastole. Het hartzakje, gevuld met pericardvocht, zit als een stootkussen om het hart heen. Pericarditis kan mild verlopen, waarbij patiënten lichte pijn op de borst en koorts ervaren. Maar het kan ook een ernstiger beloop hebben, waarbij een grote hoeveelheid pericardvocht de...
Lees het artikelTroponine
Troponine is een eiwit dat ervoor zorgt dat de hartspiercellen of myocyten kunnen samentrekken. Bij beschadiging van de hartspier komt troponine binnen drie tot vier uur vrij en is het meetbaar in het bloed. Bij verdenking van een hartinfarct is de waarde van troponine te bepalen door middel van laboratoriumonderzoek. Deze hoog-sensitieve troponine kan worden bepaald als hs-TnI of hs-TnT, dit is afhankelijk van de test die het laboratorium gebruikt. In dit artikel is hs-TnI...
Lees het artikelAcute urineretentie
Acute urineretentie en postpartum-urineretentie komen gelukkig niet erg vaak voor, maar de gevolgen kunnen ernstig en langdurig zijn, zoals langdurige vermindering van de blaasfunctie door overrekking van de musculus detrusor (blaasspier) en een opstijgende urineweginfectie met nierschade als gevolg. Door goede vakkennis van de etiologie, symptomatologie en door vroegtijdige signalering en interventies, waarbij de bladderscan een uitstekend hulpmiddel is, is de acute...
Lees het artikelMRSA
MRSA (meticillineresistente Staphylococcus aureus) is een Staphylococcus aureus die ongevoelig is voor de bètalactamantibiotica en vaak ook andere groepen van antibiotica. Omdat veel mensen een Staphylococcus aureus bij zich dragen en de bacterie een potentiële verwekker is van (dikwijls ernstige) infecties, bijvoorbeeld na operatieve ingrepen, wordt in Nederland een streng ‘search and destroy’ beleid gehanteerd om de MRSA buiten de ziekenhuizen en de zorginstellingen...
Lees het artikelInflammatoir mammacarcinoom
Inflammatoir mammacarcinoom (IMC) of mastitis carcinomatosa is een vrij zeldzame vorm van borstkanker die vaak bij jongere vrouwen optreedt en een agressief beloop heeft. De klachten en verschijnselen worden besproken en welke behandelingen mogelijk zijn.
Lees het artikelMondverzorging bij zorgafhankelijke ouderen
De casus beschrijft een 86-jarige mevrouw met een frontotemporale dementie, die nog een vrij compleet en goed verzorgd eigen gebit heeft. Zij is voor mondzorg afhankelijk van verzorgend personeel, maar door haar dementie vertoont ze afwerend gedrag. Mevrouw heeft een vergrote kans op mondproblemen door haar algemene gezondheid en de medicatie die voor een droge mond zorgt. Het gebit moet echter behouden blijven en mondproblemen moeten worden voorkomen. Hoe moet de mond verzorgd worden en...
Lees het artikelPsychiatrie en zwangerschap
In het artikel ‘ Psychiatrie en zwangerschap ’ in editie 4, 2010 wordt ten onrechte vermeld dat het gebruik van het antidepressivum fluoxetine bij borstvoeding is toegestaan. Borstvoeding is bij de meeste SSRI's toegestaan. Middelen met een korte halfwaardetijd hebben de voorkeur, vanwege de geringe uitscheiding in de voeding. Citalopram en fluoxetine hebben respectievelijk een vrij lange en zeer lange halfwaardetijd. Vooral fluoxetine heeft een forse uitscheiding in de...
Lees het artikelSpitten in de 'B'
Het ademhalingsstelsel heeft twee belangrijke taken. Allereerst zorgt het ervoor dat de zuurstof uit de buitenlucht in het bloed terechtkomt. Zuurstof is nodig om bij de verbranding van stoffen >energie en warmte vrij te maken. Hierbij ontstaat koolzuurgas. De tweede taak van het ademhalingsstelsel is dit geproduceerde koolzuurgas het lichaam te laten verlaten. Via het bloed wordt het koolzuurgas aan de buitenlucht afgegeven. De gaswisseling vindt plaats in de longblaasjes of alveoli.
Lees het artikelLaxeren is maatwerk
Laxeermiddelen (laxantia) zijn medicijnen die bij verstopping (= obstipatie, constipatie) de ontlasting dunner maken en zo de stoelgang bevorderen. Deze middelen worden ook, bijvoorbeeld in de vorm van een klysma gebruikt om de darm voor een operatie of scopie schoon te maken (= darmlavage). Een deel van de laxantia wordt alleen verstrekt op voorschrift van arts, verpleegkundig specialist of physician assistant. Een tweede categorie laxantia kan vrij (zonder recept van een arts) in een...
Lees het artikelDiagnostiek bij een ontregeling van het calciummetabolisme
Calcium is een belangrijke bouwstof voor botten en tanden, maar speelt daarnaast een rol in verschillende biochemische processen, zoals de spiercontractie, de bloedstolling en secretie van hormonen. In een gezonde situatie wordt de concentratie calcium in het bloed constant gehouden onder invloed van het parathormoon (PTH) en vitamine D. Een verstoring van dit evenwicht kan diverse oorzaken hebben en leiden tot een breed scala aan klachten.
Lees het artikelDe ijzerstatus
Als de zorgverlener verstoring van het ijzermetabolisme wil uitsluiten dan wel aantonen, kan de ijzerstatus bepaald worden. Het lichaam heeft ijzer nodig voor het goed functioneren van hemoglobine. Voor het zuurstoftransport moet er voldoende ijzer beschikbaar zijn. Daarom is het belangrijk dat ijzer kan worden opgenomen en opgeslagen en is het nodig dat het transport van ijzer adequaat wordt uitgevoerd.
Lees het artikelZuurstofsaturatie
Zuurstoftherapie wordt zeer frequent toegepast op intensive care units, medische afdelingen, verzorgingshuizen en zelfs in de thuissituatie. Een goed begrip van de indicaties, gevolgen en risico’s van zuurstoftoediening is voor de zorgverlener van groot belang. Monitoring van de hoeveelheid zuurstof in het bloed kan hierbij in belangrijke mate bijdragen aan een veilige en correcte omgang met zuurstof.
Lees het artikelEindstadium hartfalen, wat nu?!
Hart- en vaatziekten zijn in 31% van alle sterfgevallen wereldwijd de oorzaak van overlijden. Ongeveer 10% heeft eindstadium hartfalen. De vergrijzende bevolking, verbeterde behandeling en overleving van onder andere coronairlijden en diverse soorten kanker, en de verbeterde overleving van chronisch hartfalen zelf, resulteren in een toegenomen incidentie en prevalentie van hartfalen.
Lees het artikelSarcoïdose
Sarcoïdose is een auto-immuunziekte die in verschillende organen ontstekingsreacties kan veroorzaken. Het ziektebeeld kan een veelvoud aan klachten geven. Er wordt bij sarcoïdose vaak gedacht aan een ziekte van de longen; dit is echter niet helemaal correct. De aandoening manifesteert zich dikwijls in de longen, maar kan ook andere klachten geven. De verscheidenheid aan klachten, en soms geen klachten, in combinatie met een lage prevalentie maakt dat de diagnose nogal eens wordt...
Lees het artikelPSA en dan?
Op de polikliniek meldt zich een man met een verhoogd PSA. Hij heeft geen mictieklachten. Wat zijn de overwegingen geweest om een PSA te laten bepalen? Beseft hij de gevolgen van zijn beslissing en de keuzes die hij moet maken? Screening door middel van PSA geeft een risico-inschatting van de kans op prostaatkanker. Dit artikel beschrijft wat er gebeurt na een PSA-bepaling en neemt u mee in het diagnostisch traject met al zijn voor- en nadelen.
Lees het artikelLactaat en lactaatacidose
Lactaat heeft een belangrijke rol in het metabolisme. Het wordt gevormd door lichaamscellen bij het produceren van energie. Factoren en ziekten die ingrijpen op het metabolisme kunnen leiden tot een stapeling van lactaat. Het gevolg kan een levensbedreigende verzuring van het bloed zijn. Een goed begrip van de lactaathuishouding is van belang om afwijkingen in het lactaat te herkennen en tijdig te behandelen.
Lees het artikelRabdomyolyse
Rabdomyolyse komt uit het Grieks en is samengesteld uit rhábdos dat streep betekent, mus staat voor spier en lúsis wordt vertaald met afbraak. Bij rabdomyolyse, ook wel compartiment- of logesyndroom genoemd, gaat het om de afbraak van grote hoeveelheden dwarsgestreepte spiercellen door verwonding, waardoor de inhoud van de spiercellen naar buiten loopt en opgenomen wordt in het bloed. Het is een zeldzame aandoening die een ernstig verloop kan hebben als zij niet tijdig herkend...
Lees het artikelTakotsubocardiomyopathie
Wie kent er in zijn of haar leven geen periode van blijdschap, verdriet, pijn, angst of schrik? Het zijn emoties die bij mensen stress kunnen geven met gevolgen voor de hartfunctie. Folkman en Lazerus hebben in 1984 stress gedefinieerd als ‘een bepaalde relatie tussen de persoon en de omgeving die door de persoon wordt beoordeeld als belastend door het overschrijden van zijn of haar draagkracht en het in gevaar brengen van zijn of haar welzijn’. Butler...
Lees het artikelD-dimeer
In de serie labwaarden staat de D-dimeerbepaling dit keer centraal. D-dimeer is een stof die in het bloed vrijkomt wanneer er bloedstolsels in het lichaam worden afgebroken. Wanneer het D-dimeer normaal is, is de kans op trombose erg klein. Wanneer de waarde verhoogd is, kan dat veroorzaakt worden door een scala van aandoeningen. De D-dimeerbepaling wordt aangevraagd als er een indicatie is op basis van de klachten van de patiënt of als klinische verschijnselen daartoe aanleiding...
Lees het artikelSpecifieke wondproblematiek bij oncologische ulcera
In 2019 was de incidentie van nieuwe kankerpatiënten 117.631. Regelmatig komen bij hen wonden met genezingsstoornissen voor. Er wordt een verdeling gemaakt in oncologische ulcera, waarbij het wondbed maligne is en oncologische wonden, waarbij het wondbed benigne is. Dit artikel gaat over patiënten met oncologische ulcera. Het geeft inzicht in de oorzaken en onderliggende problematiek, waarna er aan de hand van casuïstiek een vertaalslag gemaakt wordt naar de praktijk.
Lees het artikelBuikligging bij COVID-19-patiënten tijdens invasieve beademing
In december 2019 ontstond in Wuhan (China) een nieuw virus genaamd SARS-CoV-2, dat COVID-19 (coronavirus disease 2019) kan veroorzaken. Het virus veroorzaakt een bovensteluchtweginfectie, die zich in korte tijd ontwikkelt tot een longontsteking (pneumonitis) en uiteindelijk kan leiden tot het ‘acute respiratory distress’-syndroom (ARDS) en septische shock. Als andere meer traditionele manieren van beademen falen, wordt de patiënt bij de behandeling van ARDS in...
Lees het artikelLichamelijk onderzoek bij overmatig alcoholgebruik
Overmatig alcoholgebruik pleegt een grote aanslag op het menselijk lichaam. Alcohol kan ernstige somatische complicaties geven zoals leverfalen, schade aan het maag-darmstelsel en cardiovasculaire problemen. Bij lichamelijk onderzoek kunnen somatische complicaties worden opgespoord met inschatting van de ernst, om behandeling van alcoholgerelateerde stoornissen integraal uit te voeren.
Lees het artikelSchildklier; hypo- en hyperthyreoïdie
Het schildklierhormoon is van essentieel belang voor de pre- en postnatale groei en de geestelijke ontwikkeling van het individu. Bij een schildklierfunctiestoornis kunnen patiënten klachten en symptomen aangeven die zowel bij een te trage als bij een te snel werkende schildklier kunnen optreden. Vaak gaat het om aspecifieke klachten.
Lees het artikelSteroïd-geïnduceerde bijnierschorsinsufficiëntie
Medicijnen die het hormoon cortisol (glucocorticoïden) bevatten hebben naast positieve effecten, zoals ontstekingsremmend en afweeronderdrukkend, een negatief effect, namelijk het risico op het uitvallen van de bijnierschors (steroïd-geïnduceerde bijnierschorsinsufficiëntie). Hierbij is het lichaam niet meer in staat voldoende cortisol aan te maken en kan er bij acute lichamelijke of emotionele stress een potentieel levensbedreigende situatie ontstaan (addisoncrisis)....
Lees het artikelEen ontevreden cliënt: een klacht wat nu?
Een cliënt dient een klacht tegen u in. Hij vindt dat er iets niet goed is gegaan en wil horen dat hij gelijk heeft en wil herhaling voorkomen. Als zorgverlener/ zorginstelling neemt u een klacht altijd serieus. Een klacht is een belangrijk signaal en een kans om een ontevreden cliënt te veranderen in een tevreden cliënt en zorg te verbeteren.
Lees het artikelKlinisch redeneren bij acute buikpijn bij volwassenen
Acute buikpijn is een aandoening die (op de Spoedeisende Hulp) aandacht en vaak directe behandeling vereist. Acute buikpijn kan veroorzaakt worden door een infectie, ontsteking, vasculaire occlusie of obstructie. Veelal gaat het gepaard met klachten zoals plotseling opkomende pijn met bijbehorende misselijkheid en/of braken.
Lees het artikelPrikkelbaredarmsyndroom
Het prikkelbaredarmsyndroom (PDS) is de meest voorkomende darmziekte in Nederland. PDS kan de kwaliteit van leven sterk beïnvloeden. De laatste jaren wordt er steeds meer onderzoek gedaan naar PDS en de behandelmogelijkheden. De verpleegkundigen en verpleegkundig specialisten kunnen voor de patiënt het verschil maken en bijdragen aan verbetering van kwaliteit van leven!
Lees het artikelOpvang polytraumapatiënt
Op een drukke regenachtige dag vindt er op een provinciale weg een frontale aanrijding plaats. Auto’s schieten dwars over de weg en er komt een abrupt einde aan de ordelijke doorstroming van het verkeer. Terwijl de autowrakken nog nasissen en de brokstukken her en der verspreid liggen, wordt duidelijk dat twee personen bekneld zitten in hun voertuig. Een van hen is er slecht aan toe. In dit artikel wordt het proces beschreven hoe vanuit deze situatie overzicht en structuur worden...
Lees het artikelApathie
Apathie is een veelvoorkomend probleem bij diverse aandoeningen. Denk bijvoorbeeld aan mensen met de ziekte van Alzheimer of Parkinson, maar ook bij mensen met hersenletsel, een depressie of met schizofrenie. Ondanks de impact van apathie op het leven van patiënten en naasten, blijkt het lastig om het te diagnosticeren en behandelen. Wat is het kernprobleem van apathie, welke gebieden in het brein zijn hierbij betrokken en hoe zouden we apathie misschien beter kunnen meten en behandelen?
Lees het artikelKalium
In de klinische en poliklinische praktijk komen vrijwel dagelijks afwijkingen in het kaliumgehalte in het bloed voor. Belangrijk is dat er gestreefd wordt naar normale kaliumwaarden, want zowel hyper- als hypokaliëmie kan ernstige gevolgen hebben voor de patiënt. De behandeling moet allereerst gericht zijn op het normaliseren van het kalium in het bloed. Vervolgens moet er aandacht zijn voor de oorzaak van de afwijking en wordt gecontroleerd of het kalium stabiel blijft.
Lees het artikelPijn op de borst
De meeste mensen hebben ooit pijn of een steek op de borst gehad. Een naar gevoel, waarbij al snel gedacht wordt aan hart- of longproblemen. Pijn op de borst kan echter verschillende oorzaken hebben. Het kan een symptoom zijn van een levensbedreigend probleem, zoals een hartinfarct, maar het kan ook een gevolg zijn van overbelaste spieren na inspaninning. In de praktijk is het soms moeilijk om de oorzaak van pijn op de borst te duiden. Zorgverleners kunnen met behulp van klinisch redeneren...
Lees het artikelHypo- en hypernatriëmie
Natrium is een elektrolyt en het is positief geladen (Na+). Samen met chloride, dat negatief geladen is (Cl-), vormt het NaCl, dat we kennen als keukenzout. De natrium- en ook de kalium-bepaling wordt aangevraagd om inzicht te krijgen in de elektrolytenhuishouding van het lichaam. Natrium is van belang voor het regelen van de vochtbalans, de bloeddruk en voor het functioneren van de spier- en zenuwcellen. Afwijkingen van de normaalwaarde komen voor bij hypernatriëmie (te hoog...
Lees het artikelAcuut myocardinfarct
Plotseling zweten en een drukkend gevoel op de borst met uitstraling naar de linker arm. Dit zijn klassieke klachten die kunnen passen bij een hartinfarct. Als dat gebeurt, mag er geen tijd verloren gaan om iemand in het ziekenhuis op te nemen en te dotteren. Dit artikel beschrijft het proces voorafgaand aan de behandeling in het ziekenhuis en de behandeling gedurende de ziekenhuisopname.
Lees het artikelNT-proBNP, een cardiaal hormoon
Adolfo José De Bold (1942-2021) was een Canadese cardiovasculair endocrinoloog die ontdekte dat de hartcellen, oftewel cardiomyocyten, hormonen produceren die een rol spelen bij de regeling van de bloeddruk, het bloedvolume en de omvang van het cardiovasculaire systeem. Hij noemde deze groep hormonen natriuretische peptiden (NP). Ze beschermen het hart tegen overbelasting (figuur 1). De NP’s beïnvloeden de receptoren in het hart, de bloedvaten, de nieren, het...
Lees het artikelSlapeloosheid thuis en in het ziekenhuis
Slaapstoornissen komen regelmatig voor op oudere leeftijd. Vaak spelen somatische aandoeningen of omgevingsfactoren een rol. Psychische comorbiditeit komt veel voor. Ook medicatie- en middelengebruik kunnen slaapverstorend werken. Slaap-waakadviezen om de slaaphygiëne te verbeteren zijn de belangrijkste interventies. Slaapmedicatie heeft slechts een heel gering effect en gaat veelal gepaard met nadelige bijwerkingen, waardoor deze slechts bij uitzondering toegepast dient te worden.
Lees het artikelDe ziekte van Hashimoto
De ziekte van Hashimoto is de meest voorkomende oorzaak van een traag werkende schildklier en de meest voorkomende auto-immuunziekte. Ondanks een goede instelling op schildklierhormoon zijn er nog veel mensen die restklachten ervaren. Dit kan onder andere komen door de onderliggende actieve auto-immuunontsteking. Meerdere leefstijlfactoren hebben hier invloed op en met leefstijlaanpassingen kan getracht worden de restklachten te verminderen.
Lees het artikelDiuretica
Diuretica worden frequent gebruikt in de eerste en tweede lijn. Er zijn verschillende groepen diuretica die gebruikt kunnen worden voor de behandeling van hypertensie, volumeproblemen, zoals hartfalen, of bij nierfunctiestoornissen. In de eerste lijn worden vooral de thiazidediuretica, de lisdiuretica en de kaliumsparende diuretica gebruikt, in de tweede lijn ook de osmotische diuretica. Een aparte status heeft spironolacton. Dit is een diureticum, maar ook een aldosteronantagonist (remmer)....
Lees het artikelSpontane dissectie van de kransslagader
SCAD (spontaneous coronary artery dissection) is een belangrijke oorzaak van een acuut coronair syndroom. Het kenmerk van SCAD is dat de obstructie van de bloedstroom in de kransslagader of coronairarterie wordt veroorzaakt door een dissectie van de intima van de kransslagader al of niet gecompliceerd met hematoomvorming in de dissectieholte. SCAD is een diagnose die nogal eens wordt gemist.
Lees het artikelRefeedingsyndroom
Ondervoede patiënten hebben bij te snel en het herintroduceren van te veel voeding een verhoogde kans op het ontwikkelen van het refeedingsyndroom. In dit artikel worden criteria voor identifi ceren hoogrisicopatiënten toegelicht. Elektrolytstoornissen kunnen leiden tot hormonale en metabole veranderingen en kunnen potentieel leiden tot levensbedreigende complicaties. Vroegtijdige herkenning en adequate behandeling van dit ziektebeeld is van groot belang.
Lees het artikelPolyfarmacie bij ouderen
De kans op het krijgen van chronische aandoeningen neemt met het ouder worden toe. Hierdoor stijgt eveneens het gebruik van meerdere geneesmiddelen, dat ook polyfarmacie genoemd wordt. Door het innemen van meerdere geneesmiddelen stijgt de kans op interacties en bijwerkingen vooral bij ouderen. Bovendien is correcte inname voor de oudere patiënt lastiger. Dit alles kan invloed hebben op de therapietrouw.
Lees het artikelGlucose
Glucose is brandstof voor het lichaam. Elke dag wordt de glucosewaarde tientallen keren in het bloed bepaald door patiënten zelf of door zorgverleners. In dit artikel staat glucose in de reeks over labwaarden centraal. In de cel wordt glucose verbrand om energie te verkrijgen of het wordt opgeslagen om later te gebruiken. Glucose komt in het lichaam door het eten van koolhydraten. De bloedsuikerspiegel wordt gereguleerd onder invloed van de hormonen insuline en glucagon. De...
Lees het artikelSeksueel geweld
Tegenwoordig zijn er in Nederland Centra voor Seksueel Geweld, waarin verschillende disciplines samenwerken en de zorg voor slachtoffers centraal staat. De centra doen forensisch-medisch onderzoek, leveren acute medische zorg gericht op preventie van zwangerschap en besmetting met seksueel overdraagbare aandoeningen. Ook leveren de centra acute psychologische zorg gericht op herstel en preventie van psychische stoornissen zoals een posttraumatische stressstoornis.
Lees het artikelAdvance care planning op het juiste moment
Iedere patiënt moet kwalitatief hoogstaande zorg ontvangen, die past bij zijn voorkeuren, ook aan het einde van het leven. Advance care planning is een vorm van gespreksvoering waarin voorkeuren voor zorg en behandeling worden verhelderd en gedeeld met betrokkenen. Patiëntervaringen met advance care planning en praktische implicaties voor zorgverleners staan centraal in dit artikel.
Lees het artikelMedicatie via de sonde
Wanneer een patiënt niet meer zelf voeding tot zich kan nemen, is een maagsonde een goede uitkomst. Via de maagsonde kan de patiënt de nodige voedingsstoffen en vocht toegediend krijgen in de vorm van sondevoeding. Maar wat als de patiënt ook medicatie gebruikt die niet tot nader order gestopt kan worden?
Lees het artikelDarmspoelen bij dwarslaesiepatiënten
Obstipatie en/of fecale incontinentie zijn een groot probleem voor dwarslaesiepatiënten. Een goed defecatiebeleid is daarom essentieel. Darmspoelen is een methode die ingezet kan worden om de stoelgang te reguleren. Het is goed aan te leren aan patiënt en zorgverlener(s), maar kent wel belangrijke absolute en relatieve contra-indicaties. Een goede training is essentieel om complicaties te voorkomen en therapietrouw te bevorderen.
Lees het artikelTepeluitvloed
De borsten of mammae bestaan uit klierweefsel met daarin klierkwabjes waarin melk kan worden gevormd, de afvoer van melk gaat via de melkgangen naar de tepel. Het is normaal als er tijdens en na de zwangerschap melk of melkachtig vocht uit de tepels komt. Als vrouwen die niet zwanger zijn en geen borstvoeding geven echter merken dat er vocht uit de tepels komt, geeft dat meestal onrust. Het kan aanleiding zijn voor nader onderzoek met als doel een onderliggende maligniteit uit te sluiten en...
Lees het artikelProtonpompremmers
Esomeprazol (Nexium®), lansoprazol (Prezal®), omeprazol (Losec®, Losecosan®, Omecat®, Pedippi®), pantoprazol en rabeprazol (Pariet®) zijn zeer veelvoorkomende medicijnen die vallen onder de protonpompremmers (protonpump inhibitors (PPI’s)). Ze hebben diverse toepassingen en bijwerkingen. Dit artikel geeft een overzicht van de indicaties, het toedienen en het afbouwen van PPI’s.
Lees het artikelCreatinine en eGFR als maat voor de nierfunctie
De belangrijkste taak van de nieren is het bloed te zuiveren van afvalstoffen en daarbij de zouten en zuurgraad in balans te houden. Met behulp van een creatininebepaling in het serum kan een geschatte glomerulaire filtratiesnelheid worden berekend als maat voor de nierfunctie. In dit artikel zal besproken worden hoe deze waarde geïnterpreteerd dient te worden. Ook de oorzaken en gevolgen van een gestoorde nierfunctie komen aan bod.
Lees het artikelTrombocyten
In de serie klinisch redeneren rond laboratoriumuitslagen staat nu de trombocyt centraal. Functies en afwijkingen in de stollingsfactoren komen later aan de orde. De trombocyten of bloedplaatjes behoren tot de vaste bestanddelen van het bloed en worden gemaakt in het beenmerg. De trombocyten zijn samen met de stollingsfactoren verantwoordelijk voor de stolling en antistolling van het bloed. 1 Aan de ene kant moet het bloed voldoende vloeibaar of ontstold zijn om de organen van zuurstof en...
Lees het artikelOud en kanker, een kwetsbare combinatie?
Het inschatten van de mate van kwetsbaarheid van een patiënt is niet altijd even eenvoudig. Door gebruik te maken van meerdere meetinstrumenten is de kwetsbaarheid zichtbaar te maken en kunnen interventies worden toegepast om deze kwetsbaarheid te verminderen. Samen met de patiënt kunt u zo optimaal gebruikmaken van shared decision-making en goed onderbouwd een behandeltraject ingaan of juist afzien van behandeling. Dit vergt maatwerk, niemand is immers...
Lees het artikelPijn bij pasgeborenen
Tot aan het eind van de jaren tachtig was de heersende overtuiging dat pasgeborenen geen pijn konden voelen. In Nederland is de intensieve zorg voor pasgeborenen gecentreerd in de acht academische centra en twee niet-academische ziekenhuizen. In dit artikel wordt ingegaan op de stand van zaken op het gebied van verpleegkundig, maar ook medisch pijnmanagement.
Lees het artikelCreatinine en ureum
In de praktijk worden bloedwaarden als creatinine en ureum vaak gemeten. Aan de hand van de creatinineconcentratie in het bloed kan de nierfunctie worden bepaald. Als het ureum te hoog is in het bloed, kan er sprake zijn van een uremisch syndroom. Bij een dergelijk syndroom moet er direct worden ingegrepen.
Lees het artikelVerdriet op meerdere sporen
Wanneer een ernstige, levensbedreigende diagnose wordt gesteld bij een patiënt, is er een confrontatie met een rouwgebeuren op meerdere sporen. De zieke verliest zijn gezondheid en eventueel zijn leven, de familie beleeft onzekerheid, uitzichtloosheid en voelt zich bedreigd door het dreigend verlies van het samenleven. De zorgverleners ervaren soms het niet kunnen redden van het leven als falen van de behandeling en moeten de ontgoocheling en de hopeloosheid van de patiënt en de...
Lees het artikelPijn door opioïden, reden voor palliatieve sedatie?
Pijn bij kanker wordt in veel gevallen behandeld met opioïden. Er moet rekening mee worden gehouden dat ook opioïden nadelige effecten hebben. Behalve de bekende bijwerkingen kan opioïd-geïnduceerde hyperalgesie (OIH) ontstaan. Omdat dit probleem niet altijd herkend wordt, kan de pijn als refractair symptoom gezien worden en wordt op basis hiervan vaak palliatieve sedatie gestart. 1 Deze pijn is echter met de juiste aanpak wel goed te behandelen.
Lees het artikelLeukocyten
In het kader van de bespreking van de laboratoriumwaarden staat in dit nummer de witte bloedcel of leukocyt centraal. Leukocyten hebben de taak het lichaam te behoeden voor ziekte bij het binnendringen van micro-organismen. Daarnaast kunnen leukocyten infecties bestrijden en zijn zij in staat lichaamsvreemd materiaal te herkennen en te verwijderen. Kortom, leukocyten zijn onmisbaar om te overleven. 1
Lees het artikelDecubituszorg volgens de nieuwe richtlijn
De nieuwe herziene richtlijn Decubitus is sinds 1 maart 2021 beschikbaar. Dit artikel beschrijft de belangrijkste aspecten bij de besluitvorming voor de preventie en behandeling van decubitus door zorgverleners. In eerdere artikelen werd het ontwikkelproces van de richtlijn beschreven en werden aanwijzingen gegeven voor de implementatie van de richtlijn.
Lees het artikelTranssfenoïdale resectie hypofyseadenoom
Patiënten met een hypofyseadenoom kunnen een breed scala aan symptomen ervaren, die impact hebben op het dagelijks functioneren en de kwaliteit van leven. De zorg voor deze patiënten, die een chirurgische behandeling ondergaan, vereist een multi- en interdisciplinaire aanpak. De verpleegkundige en verpleegkundig specialist hebben een belangrijke signalerende, uitvoerende en behandelfunctie in deze zorg.
Lees het artikelHemochromatose
Hemochromatose, ook wel ijzerstapelingsziekte genoemd, is een aandoening waarbij overmatige ijzerstapeling plaatsvindt in verschillende organen. Dit kan vervolgens leiden tot verlittekening (fibrose) en orgaanfalen. De ernst van de hemochromatose varieert per persoon en wordt beïnvloed door bepaalde externe factoren. Er wordt onderscheid gemaakt tussen een erfelijke vorm (primaire hemochromatose) en een verworven vorm, de secundaire hemochromatose oftewel hemosiderose.
Lees het artikelRichtlijnen
Multidisciplinaire richtlijnen zijn niet meer weg te denken uit de gezondheidszorg. Richtlijnen ondersteunen evidence-based werken, waarbij de beste beschikbare wetenschappelijke literatuur wordt gecombineerd met de expertise van de professional en de expertise en voorkeuren van patiënten. Richtlijnen staan boven in de piramide van evidence (nog boven systematische reviews), maar dit gaat alleen op als het een richtlijn van goede kwaliteit betreft. Om de methodologische kwaliteit van...
Lees het artikelVulvacarcinoom
Bij vulvacarcinoom is er sprake van kanker in het vulvaire gebied. Het vulvaire gebied omvat de labia majora (buitenste schaamlippen), de labia minora (binnenste schaamlippen), de clitoris en ingang van de vagina doorlopend tot aan het perineum. De incidentie van vulvacarcinoom bedraagt jaarlijks ongeveer 400 vrouwen. Dit zijn met name vrouwen ouder dan 70 jaar (> 54%). Het betreft een zeldzame vorm van kanker en wordt daarom gecentraliseerd behandeld: niet...
Lees het artikelTherapeutische taal en communicatie
U werkt in de zorg. Maar hebt u zelf wel eens ervaren hoe het is om patiënt te zijn? Lees mee over Annette in de casus. Annette is een patiënte die vandaag een mastectomie zal ondergaan in verband met een mammacarcinoom. Ze ligt op de holding, voordat ze opgehaald wordt door de anesthesiemedewerker. Vraag uzelf hierbij af hoe het zou voelen als u zelf een operatie zou ondergaan. Wat zou u zich afvragen voordat u onder narcose wordt gebracht? Wie zou u willen dat ze bellen als de...
Lees het artikelDiabetische ketoacidose
Diabetische ketoacidose (DKA) komt vooral voor bij patiënten met diabetes mellitus type 1 (DM1), maar kan ook voorkomen bij DM2. De meest voorkomende aanleiding voor DKA is een infectie, gevolgd door inadequaat gebruik van insuline bij bestaande diabetes mellitus. Ongeveer de helft van de patiënten presenteert zich met een verminderd bewustzijn en een kwart is buiten bewustzijn. Diagnostiek is belangrijk om de oorzaak (luxerend moment) te achterhalen
Lees het artikelTENS, een non-farmacologische pijninterventie
Transcutane elektrische neurostimulatie (TENS) is een non-farmacologische interventie om pijn te reduceren en draagt bij aan een verminderd gebruik van analgetica (pijnmedicatie). De patiënt kan, na een (professionele) uitleg, deze therapie zelfstandig toepassen op tijden die inpasbaar zijn in het dagelijks leven. In dit artikel wordt uitleg gegeven over het werkingsmechanisme van TENS, welk programma het meest geschikt is voor het soort pijn en wat de rol is die de verpleegkundige...
Lees het artikelCRM-communicatie in de neonatale reanimatie
Een reanimatie van een pasgeborene is een zeer ingrijpende gebeurtenis: zowel voor de ouders als voor de betrokken hulpverleners. Gestructureerd handelen, communiceren en evalueren zijn daarbij belangrijke aandachtspunten. Communicatie door middel van Crew Resource Management (CRM) bevordert de vaardigheden die essentieel zijn voor een goede samenwerking en communicatie in acute medische situaties.
Lees het artikelOrthostatische hypotensie
Het is van belang orthostatische hypotensie op een adequate en gestandaardiseerde wijze te bepalen, gebaseerd op wetenschappelijke literatuur. Door wetenschappelijke literatuur te integreren in de praktijk is het voor verpleegkundigen mogelijk om evidencebased practice (EBP) toe te passen in de dagelijkse verpleegkundige zorg. In dit artikel wordt ingegaan op het op de juiste manier bepalen van orthostatische hypotensie en de weg hiernaartoe.
Lees het artikelAdvance care planning
Door middel van advance care planning (ACP) kunnen patiënten doelen en voorkeuren formuleren voor toekomstige medische behandelingen en zorg, deze doelen en voorkeuren bespreken met familie en zorgverleners, en eventuele voorkeuren vastleggen en indien nodig herzien. In dit artikel wordt ACP besproken aan de hand van een casus over een patiënt met de ziekte van Parkinson.
Lees het artikelMelden en analyse van incidenten
Tijdens de uitvoering van werkzaamheden in de dagelijkse praktijk van een verpleegkundige kunnen incidenten optreden die direct of indirect consequenties hebben voor de patiëntenzorg. Door deze incidenten te melden en te onderzoeken kunnen onderliggende barrières (knelpunten) geïdentificeerd worden. Op basis van de analyse van deze barrières worden verbetermaatregelen geformuleerd en geïmplementeerd in de zorg.
Lees het artikelGynaecomastie
Borstvorming bij mannen wordt gynaecomastie genoemd en is goedaardig. De oorzaak is groei van het klierweefsel in de borst. Het kan zowel eenzijdig als dubbelzijdig optreden, en komt op alle leeftijden voor, ook bij baby’s. Meestal is gynaecomastie fysiologisch te verklaren en kunnen mannen gerustgesteld worden. Soms zijn er andere onderliggende oorzaken, waarvoor aanvullend onderzoek en behandeling nodig zijn.
Lees het artikelMyasthenia gravis
Myasthenia gravis (MG) is een goed behandelbare auto-immuunziekte van de neuromusculaire overgang. De aandoening wordt gekenmerkt door wisselende, inspanningsgebonden spierzwakte. Het verloop van de ziekte kan grillig zijn en is moeilijk te voorspellen. Bij een myasthene crisis is er sprake van respiratoire insufficiëntie. Direct ingrijpen door het ondersteunen van de ademhaling en intensiveren van de behandeling is in dat geval noodzakelijk.
Lees het artikelPostoperatieve gastroparese
Gastroparese wordt gekenmerkt door een vertraagde maaglediging. De normale functie van de maag is afhankelijk van een complexe coördinatie tussen het centraal zenuwstelsel en het enterisch zenuwstelsel. Gastroparese komt postoperatief bij ongeveer 13% van de patiënten voor. Het herkennen van een gastroparese is belangrijk voor het herstel van de patiënt en het voorkómen van aspiratie van maaginhoud.
Lees het artikelWerken met de Meldcode
Zorgprofessionals kunnen een belangrijke rol spelen bij het signaleren van en handelen bij vermoedens van huiselijk geweld en kindermishandeling. Om de zorgprofessional hierin te ondersteunen is sinds 2013 de Wet verplichte meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling van kracht.
Lees het artikelNaadlekkage na colorectale operatieve ingreep
Maligne en benigne afwijkingen in de dikke darm of het rectum kunnen aanleiding zijn voor colorectale chirurgie. De meest voorkomende complicaties zijn na(bloedingen), wondinfecties en naadlekkages. Een naadlekkage is een ernstige chirurgische complicatie met een hoge morbiditeit en mortaliteit. Wanneer het behandelteam en de patiënt op de hoogte zijn van de risicofactoren voor, tijdens en na de operatie, kunnen daarvoor patiëntgerichte interventies en controles worden ingezet. Het...
Lees het artikelCongenitale vaatanomalieën
Congenitale vaatanomalieën zijn goedaardige aangeboren afwijkingen van bloedvaten. Ze kunnen grofweg verdeeld worden in twee categorieën: 1 vaattumoren zoals hemangiomen en vaatmalformaties zoals veneuze malformaties. Op jonge leeftijd kan het onderscheid lastig zijn. Vaak worden veneuze malformaties verward met hemangiomen.
Lees het artikelArteriitis temporalis
Arteriitis temporalis is een vorm van vasculitis. Vasculitis is een verzamelnaam voor een groep ziektebeelden die worden gekenmerkt door ontsteking van de binnenwand van de bloedvaten. Arteriitis temporalis is een craniale uiting van reuscelarteriitis. Reuscelarteriitis, ontstoken bloedvaten, ontleent zijn naam aan de aanwezigheid van reuscellen, grote ontstekingscellen, die te zien zijn bij histologisch onderzoek van de arterie.
Lees het artikelAscitespunctie in de palliatieve fase
In de richtlijn Ascites 1 is een ontlastende ascitespunctie in de palliatieve fase duidelijk beschreven. Ook de uitvoering en benodigdheden voor een punctie zijn opgenomen in deze richtlijn. Maar wat betekent een ascitespunctie in de praktijk voor een oncologische patiënt in de palliatieve fase? Moet deze patiënt naar het ziekenhuis voor een dergelijke verrichting? En wat betekent het voor een verpleegkundig specialist die deze voorbehouden handeling uitvoert?
Lees het artikelGrenzen aan zorg
Meer dan de helft van de verpleegkundigen wordt tijdens het werk geconfronteerd met agressie en geweld van patiënten, cliënten of hun familieleden. Oplopende wachttijden en bezorgdheid zijn voor externen vaak aanleiding voor frustratie of agressie. Hoe kunnen verpleegkundigen omgaan met de toenemende agressie?
Lees het artikelDoelgericht meten in de verpleegkundige zorg
De aandacht voor meten in de huidige gezondheidszorg is toegenomen, omdat we steeds meer voor de uitdaging staan om betaalbare zorg te leveren, die evidence-based is en aansluit bij de wensen en behoeften van de patiënt. ‘Meten is weten’ is hierbij een veelgehoorde uitdrukking. Maar meten is geen doel op zichzelf. Het is belangrijk dat een meting zinvol is en dat deze op het goede moment gedaan wordt, met een geschikt meetinstrument. Meten moet een lust zijn en geen last,...
Lees het artikelBloedgassen
Een bloedgas, ook wel een astrup genoemd, wordt aangevraagd om meer te weten te komen over het zuur-base-evenwicht van de patiënt. Een afwijking hierin kan levensgevaarlijk zijn, maar ook een uiting van een nog niet gediagnosticeerde onderliggende aandoening. Dit onderzoek wordt dan ook laagdrempelig aangevraagd en verpleegkundigen krijgen er veel mee te maken. In dit artikel wordt ingegaan op de fysiologie van een zuur-base-evenwicht en wat afwijkingen in een bloedgas betekenen.
Lees het artikelCystische fibrose: van genotype naar fenotype
Cystische fibrose (CF, taaislijmziekte) is de meest voorkomende erfelijke afwijking onder het blanke ras. Een fout op chromosoom 7 leidt tot de afwezigheid van of een niet goed functionerend chloorkanaal. Hierdoor is de uitwisseling van zout en water in de cellen verstoord. Dit leidt tot het indikken van lichaamssappen, wat gevolgen heeft in het hele lichaam. De gevolgen voor de longen zijn bij de meeste mensen het bekendst en leiden vaak, niet altijd, tot de meeste problemen. Wanneer deze...
Lees het artikelLongembolie
Een longembolie is een ziektebeeld met een hoge mortaliteit wanneer het ziektebeeld laat erkend of inadequaat behandeld wordt. Omdat de symptomen sterk uiteen kunnen lopen, is het soms lastig het ziektebeeld te herkennen. De ernst hangt af van de omvang van de longembolie en de locatie in het longvaatbed.
Lees het artikelHet immuunsysteem
Micro-organismen, we hebben ze nodig. Als pathogene micro-organismen echter de overhand krijgen ontstaat een ziekte. Ons immuunsysteem is constant bezig het menselijk lichaam te beschermen tegen bacteriën, virussen, parasieten en andere ziekteverwekkers. Bij een infectie bestrijdt het immuunsysteem de micro-organismen en wordt er immuniteit opgebouwd. Bij een volgende infectie worden mensen dan niet of minder ziek.
Lees het artikelNierfalenpatiënt in predialysefase
In Nederland heeft ongeveer 1,7 miljoen mensen chronische nierschade. Klachten ontstaan vaak pas als de nierfunctie 30% of minder is. Op de polikliniek nierfalen worden patiënten gezien met stadium 4 en 5 (figuur 1). Dit betreft patiënten met een klaring < 30 ml/min en/of snelle progressie van het nierfalen. De fase waarbij de nierfunctie richting nierfunctievervangende therapie gaat wordt ook wel predialysefase genoemd. Patiënten zien afwisselend de nefroloog en de...
Lees het artikel